Chóry w walce z depresją

Nie od dziś wiadomo, że sporo jest prawdy w powiedzeniu: “muzyka łagodzi obyczaje” a jej działanie lecznicze potwierdzają międzynarodowe badania m.in. Europejskiego Stowarzyszenia Chóralnego. Śląski Związek Chórów i Orkiestr od 2020 roku dzięki współpracy z Fundacją Chórtownia organizuje „Międzynarodową Kampanię Muzyka-Wsparcie osób w depresji”.

O kampanii

Zadaniem “Międzynarodowej Kampanii Muzyka-Wsparcie osób w depresji” jest integracja trzech środowisk: chóralnego, terapeutycznego i naukowego w celu wspierania osób borykających się z obniżonym nastrojem i depresją. Podczas akcji popularyzowana jest też idea #BenefitsOfSinging, czyli wiedzy o tym, że śpiew jest dobroczynny dla ogólnego dobrostanu człowieka. Wpływa m.in. na prace systemu przywspółczulnego, gospodarkę oddechową, neuroplastyczność, wyrażanie własnych emocji i inne.

• „Osoby z depresją na co dzień doświadczają stygmatyzacji i niezrozumienia. Celem głównym wszelkich działań Fundacji Chórtownia i Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr podczas Kampanii jest ich asymilowanie, ale też uświadamianie społeczeństwu jak takie osoby prawidłowo wspierać w walce z chorobą. Powszechnie dostępne wyniki badań pokazują, że muzyka dobrze wpływa na podniesienie nastroju, obniżenie poziomu lęku” – mówi dr Krzysztof Dudzik, który jest opiekunem merytorycznym akcji z ramienia Fundacji Chórtownia. Pan Krzysztof posiada wszechstronne wykształcenie, jest psychologiem, psychoterapeutą i dyrygentem Muzealnego Chóru Społecznego, który to jest członkiem Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr.

W ramach 4 edycji akcji w 2024 roku chóry z 29 miast w 6 krajach organizowały różnorodne wydarzenia, takie jak koncerty, próby otwarte, warsztaty, rozśpiewania oraz śpiew podczas liturgii – bo do takich aktywności zapraszają organizatorzy. Najważniejsze jest jednak zawiązanie tzw. Partnerstwa merytorycznego z wybranym ośrodkiem zdrowia psychicznego oraz odczytanie oficjalnego listu otwartego. Kolejna edycja kampanii planowana jest w dniach 4-12 października 2025 roku.

Międzynarodowa akcja pod nazwą „Muzyka – Wsparcie osób w depresji” ma wielu partnerów i cieszy się wsparciem m.in. w 2023 r. realizowana była dzięki europejskiemu grantowi na inkluzyjność i internacjonalizację IGNITE. Stałymi Partnerami wydarzenia są RUCH MAM GŁOS, Centrum Zdrowia Psychicznego Międzynarodowej Sieci Dyrygentów Chóralnych czy też Strefa Psychologii Muzyki oraz Medica, Optima i Psychomedic.

Inne działania

Członkowie Stowarzyszenia organizują nawet do 400 wydarzeń artystyczno-edukacyjnych rocznie, a Zarząd Główny w stałej ofercie przygotowuje dla chórów i orkiestr w regionie oraz społeczności sympatyków amatorskiego ruchu muzycznego m.in. spotkania kolędowe, festiwale czy też warsztaty rozwijające kompetencje i poszerzające horyzonty. Śląski Związek Chórów i Orkiestr jest także organizatorem Międzynarodowego Festiwalu NOC CHÓRÓW również uhonorowanego grantem z funduszu IGNITE, a w roku 2024 wspartego przez Narodowe Centrum Kultury. Stowarzyszenie jest wydawcą jedynego w Polsce kwartalnika poświęconego tematyce muzykowania z pasji – „Śpiewak Śląski”, jak też licznych płyt m.in. „Eksperyment Kolędowy”, który łączy środowisko miłośników oraz zawodowców, ale też pokolenia wykonawców w różnorodnej stylistyce muzycznej, w które obrane jest dziedzictwo słów i melodii polskich kolęd.

Ważnym projektem ŚZChiO jest rozpoczęcie procesu nagrań Archiwum Historii Mówionej (wszystkie dotychczasowe wywiady dostępne są na kanale YouTube stowarzyszenia), ale też powołanie Rady Młodych (pracujących w czterech zespołach tematycznych) włączonej w decyzyjność i posiadającą realną sprawczość. Co ważne, by być członkiem Rady (wolontariuszem) nie trzeba być muzykiem:

–        W Związku Chórów i Orkiestr rozwijam się nie tylko muzycznie ale też organizacyjnie. Powierzane mi są odpowiedzialne zadania, w których mogę się sprawdzić, nabrać doświadczenia, które wykorzystam w pracy dla organizacji bądź innej pracy zawodowej. To wszystko w miłej, wspierającej atmosferze – mówi Magda, lat 23 – wolontariuszka

Najważniejszym celem Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr jest przygotowanie wniosku i przeprowadzenie procesu wpisu „Tradycji kulturowych amatorskich zespołów wokalnych na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego”. Za to działania będzie odpowiedzialna głównie właśnie Magda.

Partnerzy

Najaktywniejszym Partnerem organizacji jest Fundacja Chórtownia, z którą to Śląski Związek Chórów i Orkiestr współtworzy wszystkie najważniejsze działania kulturalno-artystyczne. Związek aktywnie współpracuje również z ważnymi na Śląsku Instytucjami Kultury jak np. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu (tutaj szczególnie w zakresie ochrony i planu rozwoju dla Górniczych Orkiestr Dętych), Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny” w Chorzowie czy Filharmonią Śląską im. Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach. Inni partnerzy ŚZChiO to m.in.: Oddział Bielski Polskiego Związku Chórów i Orkiestr, Biblioteka Śląska, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach czy też Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, która to właśnie wspiera stworzenie nowej identyfikacji wizualnej odpowiadającej potrzebom i wyzwaniom współczesnego świata.

Śląski Związek Chórów i Orkiestr jest jedynym polskim członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Chóralnego oraz organizacją, która wspiera dialog m.in. w zakresie praw muzyków-amatorów we współpracy ze STOART.

Opis sytuacji problemowej

Śląski Związek Chórów i Orkiestr bierze udział w projekcie Akademia NGO – dobre prawo dla integracji, którego głównym celem jest zebranie problemów w funkcjonowaniu organizacji pozarządowych i napisanie na tej podstawie propozycji “zmian prawnych”.

Największym problemem jaki organizacja dostrzega są trudności w ciągłości prowadzenia działań dla organizacji.

Zespół Związku uważa, że przydałby się zmiany, które wprowadzałyby większą stabilność w działania. Obecnie jest tak, że organizacja prowadzi jakąś placówkę np. centrum dla młodzieży, to co jakiś czas (który jest dosyć krótki bo max 2-3 lata) musi się ponownie starać, żeby ją prowadzić na równi z organizacjami, które dopiero co powstały.

–        W przyznawaniu dotacji powinno się brać pod uwagę przede wszystkim “CV” danej organizacji – mówi Kamil Gojowy – członek zarządu Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr, odpowiedzialny za organizację i promocję

Według Stowarzyszenia obecna idea “równego” traktowania organizacji w podziale dotacji nie spełnia swojej funkcji i nie jest sprawiedliwa.

Dwie strony medalu

Z jednej strony dobrze jest stwarzać możliwości dla młodych organizacji, które posiadają odpowiedni zasób ludzi, aby miały równe szanse na otrzymanie dotacji. Natomiast z drugiej jest to równoznaczne z brakiem poszanowania osiągnięć oraz sytuacji zawodowej osób w organizacji, która już wypracowała sobie skuteczne działania dla danej grupy docelowej. W efekcie, grupa ludzi potrzebujących, często zostaje bez wsparcia, albo zaczyna od nowa ścieżkę rozwoju a osoby pracujące w danej placówce pozostają z “dnia na dzień” bez pracy.

Wniosek

Stowarzyszenie sugeruje powstanie takiej przestrzeni czy też rodzaju konkursów, w których oba typy organizacji mogły skorzystać odpowiednio do wypracowanej pozycji i doświadczenia a w przypadku jego braku otrzymać szansę na rozwój.
Rozwój ten nie powinien jednak odbywać się kosztem osób potrzebujących wsparcia ani takich, które od lat dobrze wykonują swoją pracę w organizacji.

Rys historyczny

Śląski Związek Chórów i Orkiestr jest spadkobiercą i kontynuatorem Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, zapoczątkowanego w 1910 roku z inicjatywy Michała Damiana Wolskiego. Obecnie zrzesza ok. 115 chórów i orkiestr (to blisko 3500 członków!) w ośmiu okręgach administracyjnych rozciągających się po całym Śląsku. Funkcję prezesa zarządu pełni Weronika Czech, a Dyrektora ds. artystycznych prof. dr hab. Iwona Melson.

Chcesz włączyć się w działania Stowarzyszenia lub dowiedzieć się więcej na temat projektów?

Napisz lub zadzwoń:

Kamil Gojowy – Koordynator ds. organizacji i promocji
tel. kom.: 537 226 395, tel. stac.: 32 259 90 39
e-mail: szchio.kontakt@gmail.com

Artykuł powstał w ramach projektu: Akademia NGO – dobre prawo dla integracji realizowanym przez Stowarzyszenie MOST, w którym Stowarzyszenie bierze udział.
Projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027.

Jesteś organizacją pozarządową i działasz w obszarze reintegracji zawodowej lub społecznej?

Zgłoś min. 5 osób do projektu Akademia NGO – dobre prawo dla integracji!

Projekt obejmuje organizacje z terenu województwa: śląskiego i małopolskiego oraz opolskiego, łódzkiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego.

Więcej o projekcie: www.akademiango.pl