Czy NGO może brać udział w przetargach?

Jeżeli zastanawiałeś się nad tym, czy Twoje NGO może brać udział w przetargach, to ten artykuł powinien rozwiać Twoje wątpliwości. Tak, organizacje pozarządowe mogą podejmować takie działania, ale muszą spełnić kilka warunków. Dowiedz się, co musisz zrobić, aby realizować zamówienia zgodnie z prawem.

Czym jest przetarg?

Przetarg nie jest niczym innym jak ogłoszeniem instytucji o tym, że szuka się podwykonawców na pewne działania. Przetargi i zamówienia najczęściej ogłaszają instytucje publiczne, które wydatkują pieniądze publiczne. Jednak, wymóg wydatkowania środków w oparciu o pewne procedury i ogłaszania naboru na podwykonawców pojawił się też w różnych konkursach. Do nich zaliczamy głównie konkursy ogłaszane w ramach programów unijnych. Dodatkowo czasami zdarza się, że przedsiębiorcy ogłaszają nabór na podwykonawców. Jednak są to sytuacje bardzo rzadkie i najczęściej stosowane, gdy „wchodzą w grę” środki publiczne.

Jeżeli chodzi o formę wydatkowania środków to jest ona określona w:

• prawie zamówień publicznych. Prawo zamówień publicznych obowiązuje wszystkie jednostki sektora finansów publicznych oraz inne podmioty, które są finansowane przez jednostki sektora finansów publicznych w ponad 50% lub organ publiczny:
  a) posiada ponad połowę udziałów albo akcji, lub
  b) sprawuje nadzór nad organem zarządzającym, lub
  c) ma prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego.
• regulaminach wydatkowania środków publicznych lub unijnych. Zapisy o procedurach wydatkowania środków mogą też się znaleźć w dodatkowych wytycznych powiązanych z konkretnym konkursem.

Dodatkowo jednostki mogą określić wewnętrzne regulaminy zamówień publicznych, które muszą być zgodne z prawem krajowym.

Procedury przetargowe

Aby zastosować konkretną procedurę dana instytucja, w tym organizacja pozarządowa sprawdza:

1. Czy powinna stosować prawo zamówień publicznych. Jeżeli tak, musi postępować zgodnie z wytycznymi ustawowymi, a ogłoszenia o przetargach będą się pojawiać na stronie konkretnej instytucji (najczęściej w BIP). Część zamówień będzie się też pojawiać w elektronicznej bazie zamówień publicznych. Znajdziesz tam, głównie zapytania o naprawdę duże inwestycje – np. przebudowę drogi lub remont obiektu. W BIPach pojawiają się też mniejsze zapytania o wykonanie konkretnych zadań.
2. Jeżeli instytucja nie musi wydatkować środków w oparciu o Ustawę prawo zamówień publicznych to najprawdopodobniej ma wewnętrzny regulamin wydatkowania środków własnych. Wtedy instytucja ogłasza nabór na podwykonawców najczęściej na swojej www lub w BIPie.
3. Inną kwestią wymagającą sprawdzenia są wytyczne powiązane z konkretnymi środkami. I tak, chcąc wydatkować kwotę wyższą od 50 tys. zł netto w środkach unijnych, musisz zastosować tzw. zasadę konkurencyjności. Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków ściśle określają, co wchodzi do limitu 50 tys. zł. Jednak większość szkoleń i zamówień w projektach przekracza ten próg, co oznacza, że zamówienie jest publikowane w tzw. bazie konkurencyjności. W bazie potencjalni podwykonawcy składają swoje oferty.

Jakie NGO może brać udział w przetargach?

O formach finansowania działań organizacji pozarządowych pisaliśmy już wielokrotnie. Pisaliśmy też o tym, dlaczego warto zacząć ekonomizować organizację. Tekst o ekonomizacji z 2022 r. ciągle nie stracił na aktualności, a wręcz jest coraz bardziej istotny. Powodem takiej sytuacji jest to, że ciągle powstają nowe organizacje, a środków do podziału w konkursach jest nominalnie coraz mniej. Tj. być może pieniędzy jest tyle samo, ale ich siła nabywcza znacząco spadła.

Jednak, NGO może brać udział w przetargach, pod warunkiem, że prowadzi odpłatną działalność statutową lub działalność gospodarczą. Taki warunek wynika z istoty przetargu:

• ktoś chce coś kupić,
• podwykonawca wycenia usługę i, jeżeli zostanie wybrany wykonuje ją,
• podwykonawca wystawia fakturę lub rachunek.

Aby organizacja pozarządowa mogła wystawić rachunek w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego przedmiot zamówienia powinien dotyczyć działań wpisujących się w sfery pożytku publicznego. To oznacza, że organizacja w ramach odpłatnej działalności statutowej nie może np. handlować meblami. W ramach tej formy działalności NGO może np. realizować warsztaty rozwojowe dla kobiet w trudnej sytuacji życiowej.

Warto też pamiętać, że odpłatna działalność statutowa nie może generować przychodów i, że część organizacji nie może jej prowadzić. Do podmiotów, które nie mogą tego robić zaliczamy np. stowarzyszenia zwykłe.

Z kolei, działalność gospodarcza prowadzona przez NGO musi być zarejestrowana w KRS. Wtedy przedmiot działalności musi być zgodny z zapisami KRS. I tak, jeżeli w ramach działalności gospodarczej prowadzimy sklep meblowy to możemy realizować usługę dostarczenia mebli. Jednak nie możemy np. wykonać remontu.

Zapamiętaj

NGO może brać udział w przetargach, jeżeli w statucie ma zapisy dotyczące prowadzenia odpłatnej działalności statutowej lub jeżeli ma zarejestrowaną działalność gospodarczą.